Максім Лужанін (Аляксандр Амвросьевіч Каратай) - беларускі паэт, празаік, кінадраматург, перакладчык. Нарадзіўся 2-га лістапада 1909 года ў в. Прусы (цяпер Салігорскага раёна) Мінскай вобласці . Навучанне пачалося пры белапольскай акупацыі ў гімназіі, потым у сямігадовай школе Слуцка. Скончыў сямігодку ў Чырвонай Слабадзе.
У 1925 годзе ў газеце “Савецкая Беларусь” з'явіўся першы верш Лужаніна пад загалоўкам “Першая песня”.
Да вайны былі выданы кнігі паэзіі “Крокі” (1928 г.), “Неаплачаны рахунак”, “Новая ростань” (1930 г.), “Першая вуліца” (1932 г.).
Выйшлі кнігі паэзіі “Шырокае поле вайны”, “Поступ”, “Святло Радзімы”, “Моваю сэрца”, “Прасторы”, “Выбраныя творы” у 2 тт.
Паспяхова выступае ў жанры прозы “Колас расказвае пра сябе”, “Дванаццаць вячэрніх вогнішчаў”.
Па яго сцэнарыях пастаўлены фільмы “Паўлінка”, “Народны паэт”, “Першыя выпрабаванні”, “Запомні гэты дзень” (сцэнарый напісан сумесна з А.Куляшовым).
Пераклаў на беларускую мову асобныя вершы А.Пушкіна, камедыю А. Грыбаевдава “Гора ад розуму”, “Вечары на хутары бліз Дзіканькі” М. Гогаля, “Падарожжа з Пецярбурга ў Маскву” А Радзішчава, “Жыццё Кліма Самгіна” М. Горкага, “Маладую гвардыю “А.Фадзеева.
Найбольш удалымі кнігамі ў ідэйных і мастацкіх адносінах з’яўляюцца “Рэпартаж з рубцом на сэрцы” (1973 г.), якая выйшла пасля ўдзела ў рабоце Генеральнай Асамблеі ААН, кнігі паэзіі “Росы на коласе” (1973), кніга аповесцей, навел, абразкоў, замалёвак прыроды “Людзі, птушкі, прастор” (1976), кніга “Лявоніха” (1977).
Пісьменнік актыўна адгукваўся на покліч тагачаснага жыцця. Па-мастацку асветлены многія аспекты гераічнага подзвігу нашага народа ў Вялікай Айчыннай вайне, пасляваеннага будаўніцтва, дружбы народаў, барацьбы за мір.
Высокія маральна-этычныя прынцыпы ўзаемаадносін паміж людзьмі, патрыятычныя пачуцьці, усьведамленьне сваёй чалавечай годнасьці, схільнасьць да гумару, прыроджаная дасьціпнасьць беларускіх вяскоўцаў апаэтызаваныя ў яго кнігах “Дванаццаць вячорных вогнішчаў” і “Людзі, птушкі, прастор”.
Пяру М. Лужаніна належаць шматлікія творы аб шчасці, якое прыносіць вольнаму чалавеку праца, аб сцэментаванай партыяй дружбе народаў, аб прыгажосці роднага краю, аб барацьбе за мір. І аб савецкім чалавеку – чалавеку-будаўніку і пытрыёту.
Шматгранны талент, нястомная творчая праца, актыўная грамадская дзейнасць паставілі М.Лужаніна ў шэраг вядучых пісьменнікаў краіны.
М. Лужанін з’яўляўся членам прэзідыўма праўлення Саюза пісьменнікаў БССР, праўлення Саюза кінематаграфістаў. Узнагароджаны ордэнамі і медалямі, заслужаны дзеяч культуры БССР, лаўрэат літаратурнай прэміі імя Я.Коласа.
